Handreikingen om gedrag te ontwikkelen dat je echt wilt

Oscar Sijtsma
9 december, 2020

Gewoontes zijn vaak gebaseerd op overtuigingen die je al lang hebt.
Kloppen die wel met wie je nu bent en wat je nu wilt?

Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg! Groei ligt buiten je comfortzone!

Je onderbewuste wil graag dat je leven stabiel en onder controle is. Verandering kan een risico met zich meebrengen.
Je reptielenbrein wil je beschermen tegen pijn en ongelukken. Het is de meester van het vecht- en vluchtsysteem.

Vaak zijn mensen zich niet bewust van hun gewoontes en gedragspatronen. Ze doen het al jaren. Ooit hebben ze die ontwikkeld en het is gemakkelijk om ze te blijven doen. Zonder erbij na te denken wordt het gedaan, ze staan er eenvoudig niet meer bij stil.

In lifestyle improvement coaching is het belangrijk te begrijpen waarom je doet wat je deed. Als je daar inzicht in krijgt is de vraag “past dat bij hoe je wilt leven?”. Daarna kun je eventueel nieuwe en betere keuzes maken om je leven in te richten zoals je het wenst.

Verandering is lastig

Waarom is verandering lastig? Meestal omdat je op korte termijn er niets mee wint en er zelfs een risico is dat je er iets mee verliest. Al was het maar het gemis van het comfort van doen wat je deed. Je vermijdt het risico of de pijn die hoort bij het doen van de moeite om te willen veranderen. Want dan moet je buiten je comfortzone treden en je behoudt plezier en comfort door te doen wat al jaren je veilige gewoonte is. Het lijkt voor nu de beste oplossing. En daardoor is er nu geen ruimte voor groei.

Maar je gewoontes volhouden kan op de lange termijn schadelijk voor je zijn. Kansen gaan aan je voorbij en het kan zelfs resulteren in teleurstellingen op de lange termijn.

Voorbeeld Fit

Neem het koekje bij de koffie. Je bent eraan gewend. Het hoort gewoon zo. Ermee stoppen geeft een gevoel dat er iets niet klopt en je mist de lekkere smaak. Maar ermee doorgaan kan op lange termijn tot obesitas leiden – met alle gezondheidsrisico’s van dien.
Meer over mijn Get Fit systeem kun je op mijn website lezen <klik hier>.

Voorbeeld Happy

In heftige discussies word je onzeker. Vroeger was je ook niet sterk in discussiëren en een aantal keren leidde dit tot voor jou pijnlijke uitkomsten, waarin je moest toegeven en dingen moest doen die je liever niet wilde. Dus als de discussie te heftig wordt dan duik je, je gaat het uit de weg en zoekt een uitvlucht. Maar van binnen ben je wel een stoere en wil je voor jezelf opkomen. Dat is in de discussie gedrag buiten je comfortzone maar het levert je minder stress en op termijn meer zelfvertrouwen op.
Meer over mijn Get Happy systeem kun je op mijn website lezen <klik hier>.

Hoe wel?

Hoe kun je wel gedrag ontwikkelen dat bij jou in je leven nu past, loskomen van je ‘vastgeroeste’ gewoontes die gebaseerd zijn op je belemmerende overtuigingen. Hoe breek je de ketenen van je eigen gewoontes los? Daar moet je wel tijd en aandacht aan besteden, want het gaat niet zomaar!

Enkele handreikingen die je daarbij kunnen helpen.

1. Neem tijd om jezelf te beschouwen

Je bewust zijn over je gewoontes is de eerste stap. Vraag jezelf regelmatig af waarom je doet wat je doet. Lukt dat niet alleen, zoek dan iemand die je vertrouwt en die je een spiegel voor kan houden.

Na inzichten in je gewoontes is de volgende stap acceptatie. Je gewoonte heeft blijkbaar jaren gewerkt – dus echt slecht is het niet, vind je. Maar nu is het tijd om door te groeien in zelfverantwoordelijkheid en in gewenst gedrag. Dus analyseer wat je gewoontes je opleveren, welke voordelen en nadelen ze hebben. Daarna komt de vraag wat wil ik nu?

Mentaal jongleren

Probeer over je belemmerende overtuigingen heen te stappen.
“Ik kan het niet omdat ik het niet kon”, is een bekende belemmerende overtuiging, die heel vaak niet klopt. Als je iets niet kunt, wat heb je dan nodig om het wel te kunnen doen? Wat heb je nodig om het ‘af en toe’ wel te doen en zo te leren om te groeien. Zo kun je geleidelijk je eigen gedrag programmeren en nieuwe gewoontes aanleren.

Meestal is er veel meer mogelijk dan je van tevoren denkt.

2. Bepaal wat je wilt

Als je datgene wat je wilt (je wensen of verlangens) niet concreet maakt kom je niet tot actie. Door concrete en meetbare doelen te bepalen kun je stap voor stap vooruitgaan. Door dit voor jezelf helder te maken weet je wat je te doen hebt. Je kunt per week of per maand een doel stellen. Ook kun je je voortgang ernaartoe meten, waardoor je kunt bijsturen en jezelf zelfs een compliment kunt geven. Doordat je door je analyse inzichten over jezelf hebt gekregen is duidelijk geworden wat je gedrag bepaalt. Vanuit je vertrekpunt weet je wat je kunt en moet doen om je doel te bereiken.

3. Welke motivatie en inzichten maken dat jij het volhoudt

Om mentaal sterk te zijn is het raadzaam te bepalen wat goed voor je is; zowel voor je lichaam als voor je geest. Er zijn veel onderzoeken die duidelijk maken wat op korte termijn een grote verbetering kan maken voor je lichamelijke en fysieke gesteldheid. Voorbeelden zijn gezonde voeding, niet te veel eten, training en beweging, goede slaap, minder stress en geregeld een moment om je te bezinnen. Investeer eens tijd om erachter te komen wat echt goed voor je is. Dat klinkt misschien groot, maar het succes zit in kleine veranderingen.

Enkele simpele gezonde leefstijl voorbeelden:

Dagelijks 30 minuten lekker wandelen in je lunchpauze en ook als je thuis werkt.
Een appel of sinaasappel bij de zwarte koffie in plaats van een gevulde koek en koffie met 1 klontje suiker.
Een avond een boek lezen in plaats van naar de tv kijken.
Als je collega je irriteert een vraag stellen in plaats van je mening te ventileren.

Op korte termijn kan het aanpassen van je leven en gewoontes misschien onwennig zijn maar op de lange termijn kan het je enorm veel brengen. Begin dus met het verbeteren van kleine dingetjes en ga zo stapje voor stapje door.

De kleine zaken die je dagelijks volhoudt leiden tot grote verschillen.

Voor de drie voorbeelden hierboven:

Op werkdagen 30 minuten wandelen is voor een gemiddeld persoon rond de 90 kcal per keer. Dat is beter voor je conditie! In een jaar is dat ruim 23 duizend kcal en dat is min 3 kg vetmassa. Als je niet extra gaat eten.
Geen klontje suiker in je koffie en maar drie kopjes per dag. Een goed begin! is ruim 28 duizend kcal per jaar. En dat is de energie uit 3,6 kg vetmassa. Wat gebeurt er als je ook het koekje weglaat?
Elke dag een kwartier ontspannen door een boek te lezen, verlaagt je stresshormonen. Het effect op je risico op welvaartsziekten is enorm. Enne je wordt er wijzer van dan tv kijken.
De irritatie van je collega zien als een mogelijkheid om je inlevingsvermogen te vergroten, maakt je een milder mens.

4. Winnaars zijn mensen die steeds opnieuw beginnen, dus doorgaan.

Discipline en doorzettingsvermogen zijn belangrijke componenten om je gedrag te veranderen naar de manier die jij belangrijk vindt. Als je jezelf belangrijk vindt houd je je ook aan de afspraken die je met jezelf hebt gemaakt. Om van nieuw gedrag – met vallen en opstaan, dus af en toe een misser – een nieuwe gewoonte te maken is het nodig om elke keer als het misgaat niet bij de pakken neer te zitten, maar het voorgenomen gedrag weer op te pakken.

Dus niet:

Gister heb ik te veel gedronken en geborreld op het feestje dus ik kan vandaag wel een taartje eten.
Ik was van plan elke dag een te beginnen met bezinning (of meditatie) en het is nu twee dagen niet gelukt dus draai ik me maar om in mijn bed.

En wel:

Als ik toch (helaas!) weer kwaad wordt op mijn irritante collega, wil ik hier mindfull op reageren. Als ik tot rust ben gekomen bied ik hem mijn excuses aan.

Train je brein

Je brein heeft herhalingen nodig om te wennen aan het nieuwe gedrag. Dus het is belangrijk vol te houden en te wennen aan het gedrag dat je wilt. Zorg dat je je intrinsieke motivatie groot maakt en houdt, je doet dit immers voor jezelf. Als je verlangen en wil om te verbeteren groter zijn dan de weerstand (in alle varianten) zal het je uiteindelijk zeker lukken.
Wat hierbij helpt is de persoonlijke afweging: Wat is op korte termijn het voordeel om het niet te doen en in je comfortzone te blijven? En wat zijn op de lange termijn je voordelen om het wel te doen? En ook: wat gaat het kosten wanneer je niet verandert. Maak voor jezelf concreet wat de lange termijn (gezondheids) risico’s zijn als je niet verandert. Als deze pijn realistisch voor je is, dan ga je het gewenste gedrag wel volhouden.